تفاوت اثبات وقوع بیع با اثبات مالکیت در چیست

در رابطه با تفاوت اثبات وقوع بیع با اثبات مالکیت باید بگوییم که انتقال مالکیت در هر نظام حقوقی دارای دو وجه ماهوی و شکلی است.در نظام حقوقی ما عقودی همچون بیع، معاوضه، اجاره ، صلح و هبه، به وجه ماهوی انتقال مالکیت اشاره دارند و اینکه قرارداد به شکل کتبی یا شفاهی، رسمی یا عادی منعقد گردد به شرایط شکلی انتقال مالکیت اشاره دارد.
در اثبات وقوع بیع به دلیل فقدان مدرک کتبی، نزاع بر سر وقوع یا عدم وقوع معامله است اما در اثبات مالکیت اختلاف بر سر اثبات حق مالکیت شخص برعین اموال منقول یا غیر منقول یا حق انتفاع، ارتفاق و سایر حقوق ناشی از ملکیت است.
برای درک تفاوت اثبات وقوع بیع با اثبات مالکیت ابتداً به تعریف این دو مقوله و سپس به بررسی تفاوت های این دو مبحث خواهیم پرداخت.

اثبات وقوع بیع چیست

توافق طرفین به خرید و فروش کالایی معین را بیع می گویند.طبق قانون مدنی بیع به ایجاب و قبول واقع می شود.مقصود از ایجاب همان پیشنهاد فروش مالی با ذکر مشخصات آن است و در مقابل منظور از قبول همان پذیرش بی قید و شرط مفاد ایجاب است. اثبات وقوع بیع زمانی مطرح می گردد که سند مکتوبی مبنی بر انجام معامله بین طرفین وجود ندارد و معامله به صورت شفاهی صورت گرفته است.چرا که در حقوق ایران اصل بر عقود رضایی است.اصل رضایی بودن عقود به معنی آن است که عقود به صرف توافق اراده طرفین به شرطی که به نحوی بیان و ابراز شده باشد واقع می شوند و تحقق آنها به تشریفات و شکل خاصی مانند به کار بردن الفاظ معین یا تنظیم سند نیاز ندارد.با این حال اگر چه اصل بر رضایی بودن عقود در حقوق ایران است اما در مواردی مانند انتقال حق کسب و پیشه و تجارت، انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود، قرارداد بیمه و در قرارداد های که موسسات عمومی از طریق مناقصه منعقد می کنند تنظیم سند رسمی یا عادی شرط صحت معامله تلقی شده است و در نتیجه این عقود تشریفاتی محسوب می شوند.
در اثبات وقوع بیع طرفین در خصوص وقوع یا عدم وقوع معامله اختلاف دارند و شخص مدعی در مقام اثبات این است که معامله ای رخ داده است.دعوای اثبات وقوع بیع در مورد املاکی که سابقه ثبتی و صدور مالکیت رسمی دارند به تنهایی قابلیت استماع ندارد و در اصطلاح حقوقی ترافعی نیست به همین دلیل ذینفع باید در راستای مقررات قانون ثبت با طرح ادعای وقوع معامله، الزام به وفای عهد و تنظیم سند رسمی ملک را نیز مطرح نماید.در دعوای اثبات وقوع بیع علاوه بر فروشنده باید مالک رسمی ملک نیز طرف دعوا واقع شود تا از حق دفاع برخوردار باشد.

اثبات مالکیت چیست

مالکیت رابطه حقوقی است بین شخص و یک شی که قانون آن را معتبر شناخته است و به مالک حق می دهد همه نوع تصرف و هر گونه انتفاع معقول و متعارف را از مالش ببرد و کسی نتواند از عمل او جلوگیری کند.طبق ماده ۲۲ قانون ثبت، قانونگذار کسی را مالک می شناسد که سند به نام اوست.ضرورت طرح دادخواست اثبات مالکیت در محاکم قضایی زمانی مطرح می گردد که ملک مورد اختلاف در دفتر املاک بنام شخصی ثبت نشده و فاقد سند رسمی است و در این میان دو یا چند نفر مدعی مالکیت آن باشند.عدم قابلیت رسیدگی به دعوی اثبات مالکیت درخصوص املاکی که دارای سند رسمی می باشند به جهت جلوگیری از ایجاد مالکیت های موازی و تقویت اعتبار اسناد رسمی است.چرا که با صدور حکم اثبات مالکیت از سوی دادگاه نسبت به ملک دارای سند، دو مالکیت نسبت به یک ملک ایجاد خواهد شد یکی بر اساس حکم دادگاه و دیگری بر اساس سند رسمی صادره از اداره ثبت و همین موضوع باعث ایجاد مالکیت موازی نسبت به یک ملک خواهد گردید امری که خلاف مواد 47 و 48 قانون ثبت است.

تمامی مطالب این مقاله در رابطه با تفاوت اثبات وقوع بیع با اثبات مالکیت توسط وکیل پایه یک دادگستری ، خانم فاطمه انصاری نوشته شده است.

تفاوت اثبات وقوع بیع و اثبات مالکیت چیست

در اثبات وقوع بیع طرفین در خصوص وقوع یا عدم وقوع معامله اختلاف دارند و شخص مدعی در مقام اثبات آن است که معامله ای رخ داده است.اما در اثبات مالکیت در واقع اختلاف و نزاع بر سر اثبات حق مالکیت شخص بر عین اموال منقول یا غیر منقول یا حق انتفاع، ارتفاق و سایر حقوق ناشی از ملکیت است.دعوای اثبات وقوع بیع هم در مورد املاک ثبت شده (دارای سند رسمی) و هم در مورد املاک فاقد سابقه ثبتی (بدون سند) قابل طرح است.اما دعوای اثبات مالکیت صرفاً در خصوص املاک فاقد سابقه ثبتی مقابل طرح است.بنابراین شخصی که مدعی مالکیت است می بایست ادعای خود را با استناد به اسنادی مانند مبایعه نامه و یا سایر ادله مالکیتی که دلالت بر مالکیت خریدار بر ملک دارد، در دادگاه تحت عنوان دعوای اثبات مالکیت مطرح نماید.اما شخص که مدعی وقوع معامله یا همان اثبات وقوع بیع است می بایست با استناد به شهودی که ناظر وقوع بیع بودند و یا با استناد به واریز ثمن معامله به حساب فروشنده، بدواً وقوع معامله و انعقاد عقد بیع را اثبات نماید.در صورت تمایل و دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره در رابطه با تفاوت اثبات وقوع بیع با اثبات مالکیت میتوانید با وکیل پایه یک دادگستری تماس بگیرید.

ارکان دعوا اثبات وقوع بیع و اثبات مالکیت

اثبات وقوع بیع و اثبات مالکیت در ارکان دعوا نیز متفاوت از یکدیگر می باشند که به شرح آن خواهیم پرداخت.

الف) ارکان دعوا اثبات وقوع بیع

• احراز ایجاب و قبول
• وجود اراده
• اهلیت طرفین
• معین بودن مورد معامله
• مشروع بودن جهت معامله

ب) ارکان دعوا اثبات مالکیت

• مالک فاقد سابقه ثبتی باشد.
• انتقال مالکیت از طریق مبایعه نامه، صلح و غیره احراز گردد.

تفاوت اثبات وقوع بیع با اثبات مالکیت

نویسنده: فاطمه انصاری – وکیل پایه یک دادگستری

ارتباط با مـــا