آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی

آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی، از موضوعات چالشی در جامعه مهندسین است.طبق قانون مهندسین حوزه ساخت و ساز پس از قبولی در آزمون نظام مهندسی می توانند طبق ماده 4 آئین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در یک یا چند زمینه خدمات مهندسی از قبیل اجرا، نظارت، طراحی، محاسبه، نگهداری، بهره برداری، کنترل و بازرسی امور آزمایشگاهی، مدیریت ساخت و تولید، نصب، آموزش و تحقیق اقدام به دریافت پروانه اشتغال به کار مهندسی نمایند.شرکتهای ساختمانی در حوزه مشاور ، طراح و ناظر ساختمان پس از اخذ پروانه حقوقی از سازمان نظام مهندسی اقدام به جذب مهندسین دارای پروانه اشتغال به کار، به منظور استفاده از سهمیه پروانه این افراد اعم از ظرفیت اشتغال سالیانه و صلاحیت آنان می نمایند.بنابراین یکی از چالش های بزرگ صاحبان این شرکتها یافتن اعضاء هیئت مدیره یا اعضاء شاغل با پروانه اشتغال به کار مهندسی می باشد.فاطمه انصاری وکیل پایه یک دادگستری در ادامه به بررسی این موضوع می پردازد.

حقوقی کردن پروانه مهندسی

اصطلاح حقوقی کردن پروانه مهندسی یا قفل شدن پروانه یک اصطلاح متداول در میان مهندسین و به معنای قبول عضویت در یک شرکت سازنده و واگذار کردن امتیاز پروانه خود اعم از واگذاری ظرفیت اشتغال سالیانه و صلاحیت خود به یک شرکت مهندسی است.واگذاری امتیاز پروانه مهندسی به مدت مشخص و در قالب تنظیم قرارداد بین شخص مهندس و شرکت حقوقی صورت می پذیرد که حتی ممکن است با حضور وکیل پایه یک دادگستری منجر به انعقاد قرارداد گردد.به همین منظور اصل پروانه اشتغال به کار شخص حقیقی در جریان ورود به شرکت از وی اخذ می گردد.شایان ذکر است پروانه اشتغال به کار شخص حقیقی پس از درج در پروانه شخص حقوقی (شرکت مهندسی) توسط سازمان نظام مهندسی به اداره کل راه و شهر سازی ( مرجع صدور پروانه اشتغال به کار ) تحویل می گردد.

مسئولیت مهندس در واگذاری امتیاز پروانه مهندسی

واگذاری امتیاز پروانه اشتغال به کار مهندسی با هر هدفی اعم از شراکت به معنای واقعی و یا واگذاری به قصد درآمدزایی مخصوصاً در قشر مهندسین جوان که صرفاً قصد اجاره دادن پروانه خود را دارند، مخاطراتی را در پی دارد و درج عبارت عدم برخورداری مهندس از مسئولیت قانونی در قرارداد نمی تواند وی را از مسئولیت قانونی مبرا سازد.بنابراین قبل از واگذاری پروانه مهندسی خود به یک شرکت مهندسی، به آنچه که در قبال آن عاید شما می شود، فکر کنید.بنابراین ضروری است در تنظیم قرارداد از خدمات وکیل متخصص در حوزه قرارداد نویسی استفاده نموده و قبل از امضاء هر قراردادی به چند نکته دقت داشته باشید:

• در خصوص خروج پروانه مهندسی پس از اتمام قرارداد وجه التزامی تعیین کنید، تا در صورت عدم اقدام شرکت در آزاد سازی پروانه در پایان قرارداد، بتوانید خسارت روزانه دریافت کنید و خسارت مذکور اهرمی جهت تحت فشار قراردادن شرکت جهت آزاد سازی پروانه باشد.
• از آنجایی که آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی به منزله خروج شخص از شرکت نمی باشد لذا اگر عضو هئیت مدیره شرکت حقوقی می باشید،در خصوص خروج خود از شرکت در قرارداد تمهیداتی در نظر بگیرید.
• در رابطه با امضاء اسناد و اوراق تعهدآور مسئولیتی را قبول نکنید.
• به مسئولیت شخص مقابل در قرارداد مبنی بر بیمه نمودن هر کدام از پروژه ها با موضوع مسئولیت مدنی اشاره نمائید.با این حال مسئولیت کیفری ورود خسارت اعم از فوت و جراحت به اشخاص در کارگاه های ساختمانی همچنان بر عهده هیئت مدیره شرکت است و نمی توان بر خلاف آن توافق نمود.
• همچنین پیش بینی نماید که در صورت حدوث برخی اتفاقات، در بازده زمانی مشخصی قادر به فسخ قرارداد فی مابین باشید.
• حتی الامکان از درج شرط داوری در قرارداد اجتناب نمائید با این حال چنانچه طبق توافق مرجع حل اختلاف ناشی از اجرای قرارداد را داوری تعیین می نمائید، به هویت شخص داور در قرارداد اشاره نماید و از ذکر عبارت کلی(داور مرضی الطرفین)در قرارداد بدون تعیین فرد مشخصی اکیداً اجتناب نمائید.
• با توجه به اینکه مسئولیت مالیاتی شرکت همواره با مدیران آن است، اگر به عنوان عضو هیئت مدیره وارد شرکت حقوقی  گردیده اید به خاطر داشته باشید سازمان امور مالیاتی می تواند بابت بدهی قطعی مالیاتی وفق ماده 202 قانون مالیات های مستقیم اقدام به ممنوع الخروجی مدیران وقت شرکتهای سازنده نماید .

اتمام قرارداد مهندس و تقاضای آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی

با اتمام مهلت قرارداد فی مابین مهندس و شرکت حقوقی، اغلب مهندسین با عدم همکاری شرکتهای حقوقی با خروج پروانه اشتغال به کار مهندسی خود روبه رو هستند چرا که این کار مستلزم جایگزینی پروانه شخص دیگر از سوی شرکت است که غالباً شرکتهای حقوقی حاضر به انجام آن نیستند پس بنابراین در اینگونه موارد بهتر است قبل از اتمام قرارداد درخواست خروج پروانه را به مسئول مربوطه شرکت اطلاع داده و در صورت عدم همکاری به محض پایان یافتن قرارداد طی اظهارنامه ای خواستار خروج پروانه نظام مهندسی خود از شرکت گردید.اگر به عنوان عضو هیئت مدیره تمام وقت با شرکت حقوقی قرارداد تنظیم نموده اید، از آنجایی که درخواست خروج پروانه اشتغال به کار از شرکت متفاوت با خروج فرد از عضویت هیئت مدیره شرکت وفق قوانین تجاری است بهتر است به هر دو موضوع در اظهارنامه اشاره گردد.در این اظهارنامه شرکت و هیئت مدیره به عنوان مخاطب قرار می گیرد .

اظهارنامه آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی

هیچ نسخه واحدی برای تنظیم اظهارنامه آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی و همچنین تقدیم دادخواست در این خصوص وجود ندارد.بنابراین تنظیم اظهارنامه و دادخواست می تواند با توجه به مفاد هر قراردادی متفاوت باشد.عضویت شخص در هیئت مدیره شرکت و یا ورود به شرکت به صورت عضو شاغل، پیش بینی وجه التزام و یا عدم پیش بینی آن در قراردادهای منعقده از جمله موارد تاثیر گذار در تنظیم اوراق قضایی علیه شرکتهای حقوقی است.لذا توصیه می گردد قبل از تنظیم دادخواست و یا اظهارنامه با یک وکیل پایه یک دادگستری مشاوره گردد.

طرح دعوی در محاکم قضایی جهت آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی

بعد از آنکه قرارداد واگذاری امتیاز پروانه مهندسی شخص حقیقی به یک شرکت مهندسی به پایان رسید همچنان برخی از شرکتها با وجود ارسال اظهارنامه از انجام وظایف قانونی خود استنکاف می ورزند، در اولین اقدام جهت احقاق  حق، باید توجه نمود که آیا در قرارداد مرجع حل اختلاف داوری تعیین شده است یا خیر در صورت تعیین داور، قبل از مراجعه به دادگاه می بایست اختلاف نزد داور مطرح گردد.اما چنانچه در قرارداد شرط داوری ذکر نگردیده باشد، شخص مستقیماً می تواند به دادگستری مراجعه نماید.
در تقدیم دادخواست رعایت این موارد ضروری است:

1. دادخواست می بایست به طرفیت شرکت، سازمان نظام مهندسی ساختمان و اداره کل راه و شهرسازی مطرح گردد.
2. از آنجایی که قرارداد واگذاری پروانه اشتغال به کار مهندسی در خصوص اعضاء هیئت مدیره قبل از ثبت و تشکیل شرکت مهندسی تنظیم می گردد، در صورت وجود مطالبات مالی من جمله وجه التزام خسارت تاخیر در آزاد سازی پروانه، در ستون خواندگان علاوه بر اشخاص فوق، امضاء کننده قرارداد که غالباً مالک اصلی شرکت است را نیز طرف دعوی قرار دهید.
3. در دادخواست تقدیمی علاوه بر قرارداد، اظهارنامه ارسالی، تصویر پروانه اشتغال به کار خود، تصویر پروانه اشتغال به کار شخص حقوقی یعنی شرکت مهندسی و تصویر آگهی آخرین تغییرات شرکت را نیز ضمیمه نمایید.

توجه داشته باشید پس از تقدیم دادخواست و تعیین وقت رسیدگی، دادگاه بر اساس قرارداد فی مابین و دفاعیات طرفین اقدام به صدور رای خواهد نمود.اجرای حکم صادره طبق ماده 4 قانون اجرای احکام با صدور اجرائیه خواهد بود با این حال چنانچه در دادخواست تقدیمی مطالبه خسارت نگردیده باشد، رای دادگاه جنبه اعلامی داشته و به صرف ارائه گواهی قطعیت دادنامه و مکاتبه دادگاه با سازمان نظام مهندسی، این سازمان موظف به آزاد سازی پروانه اشتغال شخص مورد نظر از طریق نامه نگاری با اداره کل راه و شهرسازی خواهد بود.در همین راستا در اولین اقدام، نظام مهندسی اقدام به غیر فعال نمودن پروانه حقوقی شرکت مذکور در نظام مهندسی خواهد نمود.

مساله عدم خروج شخص از شرکت علیرغم آزاد سازی پروانه اشتغال به کار

در مواردی که شخص مهندس به عنوان عضو هیئت مدیره تمام وقت شرکت حقوقی اقدام به واگذاری پروانه اشتغال به کار خود می نماید.متاسفانه به دلیل عدم اشراف مهندسین به قوانین و مسائل حقوقی و عدم بهره گیری از تجارب وکلای پایه یک دادگستری بارها دیده می شود دادخواست ها صرفاً با موضوع آزاد سازی پروانه اشتغال مطرح و منتهی به رای می گردد اما همچنان به دلیل استنکاف صاحبان شرکتها از تنظیم صورتجلسه خروج این افراد از شرکت، این اشخاص همچنان در شرکتها دارای سمت بوده و طبق قانون مسئولیت حقوقی مهندسین در قبال اقدامات شرکت و دیون مالیاتی آنها پا برجاست.پس در این موارد ضروری است دادخواست تقدیمی با موضوع آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی و خروج از شرکت مطرح گردد.در این رابطه پس از صدور رای قطعی و در مرحله اجرا، اداره ثبت شرکتها موظف به ثبت خروج شخص از عضویت هیئت مدیره شرکت و سازمان نظام مهندسی موظف به آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی و تحویل اصل پروانه به مهندس خواهد بود.همچنین اگر رای صادره متضمن محکومیت مالی شرکت باشد، در مرحله اجرا با توقیف اموال شرکت، خسارت وارده به شخص یا همان محکوم له قابل وصول خواهد بود.

آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی

نویسنده: فاطمه انصاری – وکیل پایه یک دادگستری

برای دریافت مشاوره تخصصی و قبول وکالت در دعاوی آزاد سازی پروانه اشتغال به کار مهندسی با ما در تماس باشید.